จากการศึกษาสามก๊กตอน “โจโฉมอบตายและหนีตาย”
ได้เรียนรู้เกี่ยวกับคุณลักษณะของผู้นำ:-

- ผู้นำ กับ ความกล้า
               สิ่งสำคัญที่ผู้นำจำเป็นต้องมี “ความกล้า” หมายถึง กล้าที่จะคิด, กล้าที่จะลงมือทำ (Take Action) ก่อน, กล้าที่จะลองและกล้าที่จะแตกต่าง จากสามก๊กตอนนี้จะเห็นได้ว่า ขณะที่เหล่าขุนนางต่างๆนำโดยอ้องอุ้นมาประชุมหารือกันเรื่องของตั๋งโต๊ะที่ใช้อำนาจบาตรใหญ่ในการปกครอง ต่างร้องไห้เสียใจที่ไม่สามารถหาทางกำจัดตั๋งโต๊ะได้ “โจโฉ” กลับหัวเราะออกมากลางที่ประชุมและลุกขึ้น “อาสาเป็นผู้กำจัดตั๋งโต๊ะ” ให้

               สิ่งนี้แสดงถึงความกล้าและความเป็นผู้นำของโจโฉ เพราะทั้งๆที่รู้ว่าหากตนพลาดพลั้งไปนั่นหมายถึงชีวิตของตนและครอบครัว แต่โจโฉก็กล้าที่จะลองคิด ลองหาวิธีกำจัดตั๋งโต๊ะโดยอาศัยการที่ตนเป็นคนสนิทของตั๋งโต๊ะและหาจังหวะลงมือ อ้องอุ้นจึงมอบดาบประจำตระกูลให้กับโจโฉเพื่อใช้ในการฆ่าตั๋งโต๊ะ

               นอกจากนี้ในตอนที่โจโฉคุยกับตันก๋ง ตันก๋งยังยอมรับในความกล้าหาญของโจโฉที่คิดจะกำจัดตั๋งโต๊ะ ซึ่งตันก๋งหรืออีกหลายๆคนก็คิดเช่นเดียวกัน แต่ไม่มีใครกล้าลงมือทำเพราะความกลัว

               ดังนั้นสิ่งสำคัญที่สุดของผู้นำคือ “ความกล้า” ไม่ใช่ “ความรู้” เพราะหากมีความรู้แต่ไม่กล้าที่จะทำก็ไม่ก่อให้เกิดผลสำเร็จ และความกล้านี้ก็ไม่สามารถสอนกันได้ เราจึงต้องหมั่นฝึกฝนตนเองให้กล้าที่จะชนะความกลัวที่อยู่ภายในจิตใจของตน จึงจะสามารถทำสิ่งใหม่ๆให้เกิดขึ้นและสำเร็จได้


- ผู้นำ กับ ความอ่อนน้อมถ่อมตน
               นอกจากความกล้าแล้วสิ่งที่ผู้นำควรจะมีคือ “ความอ่อนน้อมถ่อมตน” จะเห็นได้จากตอนที่โจโฉเชิญตันก๋ง (นายอำเภอ) ให้นั่งลงก่อนตน ทั้งๆที่ในขณะนั้นตันก๋งก็รู้แล้วว่าโจโฉมีตำแหน่งสูงกว่า นั่นแสดงให้เห็นว่าโจโฉรู้จักอ่อนน้อม ซึ่งไม่ได้หมายความว่าโจโฉอ่อนแอ แต่ในทางกลับกันเรากลับรู้สึกว่าโจโฉในฉากนั้นสง่างามมากกว่า โจโฉเลือกที่จะเป็นผู้นำที่นั่งอยู่ในใจคนมากกว่าเป็นผู้นำที่นั่งอยู่บนหัวคน ไม่ใช้อำนาจกดขี่ผู้อื่น แต่ใช้ความอ่อนน้อมถ่อมตน ทำให้ได้รับการยอมรับจากคนทั่วไป เมื่อได้รับการยอมรับมากเท่าไร ก็มีฐานอำนาจเพิ่มเป็นเงาตามตัวมากขึ้นเท่านั้น


- ผู้นำ กับ Vision
               คนที่จะเป็นผู้นำได้จะต้องมี “Vision” คือมองไปข้างหน้าได้ไกลกว่าผู้อื่น นอกจากนี้ยังต้องรู้จักประเมินสถานการณ์ตลอดเวลา รู้จังหวะรุก-รับ รอโอกาสที่เหมาะสมและสามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้เป็นอย่างดี ในตอนนี้จะเห็นว่าโจโฉมองสถานการณ์ล่วงหน้าตลอดเวลา ตั้งแต่ตอนที่โจโฉจะลอบฆ่าตั๋งโต๊ะ โจโฉคิดและรอจังหวะอย่างใจเย็น จนกระทั่งตั๋งโต๊ะเผลอจึงฉวยโอกาสทันทีโดยไม่รอช้า แต่เมื่อกำลังจะถูกจับได้ ก็สามารถแก้ไขสถานการณ์ได้อย่างรวดเร็ว จากที่จะฆ่าก็แกล้งทำเป็นจะมอบดาบให้กับตั๋งโต๊ะ ทำให้รอดจากสถานการณ์นั้นมาได้ และตัดสินใจหนีทันที มองเห็นถึงอันตรายที่จะมาถึงข้างหน้า โดยไม่ได้นิ่งนอนใจถึงแม้ว่าจะแก้ไขสถานการณ์นั้นมาได้แล้วก็ตาม เรียกได้ว่าเป็นผู้ที่มี Sense of Survival ที่ดี

               หรืออย่างตอนที่โจโฉคุยกับตันก๋ง โจโฉก็ได้แสดงวิสัยทัศน์ให้ตันก๋งเห็น รวมทั้งแสดงให้เห็นถึงวิธีการที่จะทำให้จุดมุ่งหมายนั้นสำเร็จ ทำให้ตันก๋งยอมรับโจโฉเป็นผู้นำในทันที

               อีกตอนหนึ่งที่โจโฉฆ่าครอบครัวของแปะเฉียแล้วมาพบกับแปะเฉียระหว่างทาง โจโฉตัดสินใจฆ่าแปะเฉีย เพราะเล็งเห็นว่าหากปล่อยไว้แล้วจะนำภัยมาสู่ตนซึ่งจะทำให้ภาระกิจของตนที่จะล้มตั๋งโต๊ะไม่สำเร็จ

                จะเห็นได้ว่า “Vision, ทักษะการประเมินสถานการณ์และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า” เป็นสิ่งที่จะทำให้ผู้นำจะสามารถนำทีมให้บรรลุวัตถุประสงค์ได้

               ในขณะเดียวกันหากลูกน้องต้องการพัฒนาทักษะความเป็นผู้นำแล้ว ควรที่จะคอยสังเกตวิธีการคิด การทำของผู้นำ และฝึกปฏิบัติก็จะสามารถพัฒนาตนเองได้ แล้วเมื่อมีข้อสงสัยก็ควรถามให้ชัดเจน เพราะผู้นำจะมีมุมมองที่แตกต่างไปจากเราเสมอ เราจึงจะเข้าใจถึงความคิดของผู้นำได้


- ผู้นำ กับ คุณธรรม
               สามก๊กตอนนี้โจโฉได้แสดงให้เราเห็นถึงความเป็นผู้นำอย่างชัดเจน แต่มีตอนที่โจโฉฆ่าแปะเฉียโดยเจตนา หลังจากฆ่าครอบครัวของแปะเฉียจากการเข้าใจผิด นอกจากนี้โจโฉยังกล่าวอีกว่า “ข้ายอมทำร้ายคนทั้งโลก แต่ไม่ยอมให้ใครทรยศข้า” นั่นแสดงให้เห็นว่าโจโฉเป็นผู้นำที่ไม่ดี? ไม่มีคุณธรรม?

               แต่ในความเป็นจริงแล้วคุณธรรมไม่ได้เป็นตัววัดเรื่องความเป็นผู้นำที่ประสบความสำเร็จหรือไม่ เพราะผู้นำจำเป็นที่จะต้องนำทีมให้บรรลุความสำเร็จในเป้าหมายไม่ว่าจะด้วยวิธีการใดก็ตาม ยิ่งหากเป็นเรื่องของการเมืองด้วยแล้ว คุณธรรมอาจจะไม่สามารถนำมาใช้ได้ทั้งหมด เพราะหากเป็นผู้นำที่มีคุณธรรมแต่ไม่สามารถทำให้ทีมบรรลุเป้าหมาย ก็จะเป็นเพียงผู้นำที่ล้มเหลว ทั้งยังอาจทำให้เกิดความเสียหายให้กับทีมหรือคนหมู่มากได้

               อย่างไรก็ตามคุณธรรมยังคงเป็นเครื่องหมายของคนดี ดังนั้นผู้นำที่ประสบความสำเร็จคือคนที่ทำให้ทีมบรรลุเป้าหมาย แต่หากผู้นำคนนั้นเป็นผู้ที่มีคุณธรรมด้วยแล้ว ก็ยิ่งจะทำให้ผู้นำคนนั้นได้รับการยกย่อง ยอมรับ จากบุคคลอื่นๆ เป็นผู้นำที่ประสบความสำเร็จดีเยี่ยม!! สมควรนำไปเป็นแบบอย่าง